دریاچه هامون کجاست؟ دلایل خشکی هامون و عواقب آن
مجله بست خدمات گردشگری – از تیمور لنگ نقل شده است: امیر سیستان مرا سوار کشتی کرد و در دریاچه هامون گشت و به من گفت که در زمان رستم پهنای این دریا از آنچه می بینی بیشتر بود! دریاچه هامون 5660 کیلومتر مربع مساحت دارد سومین دریاچه بزرگ ایران نیمی از آن در استان سیستان و بلوچستان و نیمی دیگر در استان کرمان است. در این مقاله به معرفی این تالاب ها و وضعیت فعلی آنها می پردازیم.
دریاچه ما کجاست؟
دریاچه هامون یکی از بزرگترین دریاچه های ایران و یکی از مهم ترین ذخایر زیستی کره زمین بود. این دریاچه با وسعت 5660 کیلومتر مربع در استان های سیستان، بلوچستان و کرمان قرار دارد و متاسفانه به دلایل مختلف خشک شده است. حدود 3820 کیلومتر مربع از این دریاچه در افغانستان قرار دارد.
در منطقه هامون، دشت های جیرفت، فاریاب و رودبار در کرمان، ایرانشهر، پامپور، سردجان، دیلیگان، سرتختی و ایسبکی در بلوچستان قرار دارند. خاک این دشت ها حاصلخیز و محل مناسبی برای پرورش گیاهان گرمسیری است.
منطقه ما؛ از دشت ها، کوهپایه ها، کوه ها و باتلاق ها تشکیل شده است که متأسفانه به دلیل کمبود پوشش گیاهی در این مناطق موجب سیلاب های عظیم و ریزگردهای متراکم می شود. این باعث فرسایش خاک و هدر رفتن آب می شود!
هامون یکی از مناطق کویری کشور است اما به دلیل دوری از دریای عمان از رطوبت بالایی نسبت به سایر مناطق کویری برخوردار است. هامون دارای آب و هوای گرم و مرطوب است و از این رو می تواند از منابع تجدیدپذیر خود بهره مند شود. دریاچه هامون در واقع حفره ای است که آبی که بر اثر باران در آن جریان دارد جمع می شود. خود دریاچه هامون مجموعه ای از سه دریاچه است که در هنگام بارندگی های شدید بالا می آیند و یک دریاچه را تشکیل می دهند.
همانطور که گفتیم تبخیر در این منطقه بسیار زیاد است و به همین دلیل تراز و وسعت دریاچه در طول سال تغییر زیادی می کند. دریاچه هامون و زمین های اطراف آن باتلاقی است و همانطور که اشاره کردیم پوشش گیاهی مناسبی وجود ندارد.
عوامل بحران در دریاچه هامون
متاسفانه عوامل متعددی دست به دست هم دادند تا به حیات این دریاچه پایان دهند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- مانند مصرف غیراصولی آب در کشاورزی و مصارف خانگی
- ساخت سدهای فراوان بر روی رودخانه ها
- ایجاد اراضی کشاورزی در اطراف دریاچه
- افزودن نوعی ماهی به نام آمور بدون تحقیق و بررسی به دریاچه که بعدها به یکی از مهم ترین عوامل تخریب این منطقه تبدیل شد!
- – عدم مدیریت صحیح در زمینه های مختلف
امروز این منطقه منشأ مشکلات بسیاری برای مردم سیستان و بلوچستان شده است. با خشک شدن دریاچه هامون، بادهای موسمی سیستان ریزگردها را از کف خشک هامون به آبادی های سیستان، بلوچستان، زاهدان و زابل می برد و با مشکلات معیشتی زیادی مواجه شده است.
همچنین در گذشته، این ذخیره گاه زیستی جهانی میزبان 239 گونه جانوری بود که امروزه همه آنها در آستانه انقراض هستند! حیواناتی مانند اردک کاکلی، آنگوت، قیف، کبک، تیهو، شاه ماهی، مار و غیره. همه چیز از جمله دامداری ها و گیاهان سیستان در این منطقه نابود شده است! نتیجه این می شود که تالاب هامون که در یونسکو به ثبت رسیده، امروز تبدیل به بلای جان مردم شده است و باید چاره ای اندیشید.
با توجه به جاذبه های گردشگری سیستان و بلوچستان سفر به شهر سوخته، تمدنی 5000 ساله، منطقه آزاد چابهار; مکانی مناسب برای تفریح و سرمایه گذاری و راهنمای خرید سوغات زاهدان او می خواند
نظر شما در مورد این چیست؟ آیا تا به حال از دریاچه هامون دیدن کرده اید؟ چه راه هایی برای احیای دریاچه هامون و منطقه پیشنهاد می کنید؟ اطلاعات و نظرات خود را از طریق بخش “ارسال نظر” با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
