روستاگردی در اورامانات تخت کردستان

مجله بست خدمات گردشگری – یکی از شگفت انگیزترین مناطق استان کردستان که سالانه پذیرای خیل عظیمی از مسافران و گردشگران داخلی و خارجی است، روستایی است که در دل رشته کوه های زاگرس و ابتدای حوضه ابریس، یکی از بزرگ ترین رودخانه های عراق واقع شده است. . استانی، در دل کوه های بلند. روستای اورمان تخت از توابع بخش اورمان شهرستان ساروف آباد در 60 کیلومتری جنوب شرقی شهر مریوان و در 170 کیلومتری سنندج مرکز کردستان قرار دارد.

نمایی از روستای اورمانات تخت

آشنایی با روستای اورمانات تخت

روستای اورمانات تخت از جنوب غربی با ارتفاعات اورمانات تخت و از شرق با ارتفاعات کوسالان همسایه است. اورمان سرزمین کوهستانی وسیعی است که تمام جنوب کردستان را در بر می گیرد و روستای اورمان بخشی از این سرزمین پهناور است. اورمان در زبان کردی به «هورامان» تلفظ می شود و در ترجمه این کلمه گفته می شود که «هور» به معنای اهورا و «اینسان» به معنای خانه است، همچنان که هورمان به معنای وطن و سرزمین است.

روستای اورامان قدمتی دیرینه دارد و وجود بقایای آتشکده های فراوان در اطراف آن نشان از زرتشتی بودن مردم این مناطق قبل از اسلام آوردن دارد. این سرزمین در گذشته سرزمین حاکمان و سلاطین محلی بوده که با اقتدار بر آن حکومت می کردند و به همین دلیل این روستا را اورمان تخت نامیدند که به این معنی است که پایتخت یا مرکز سلطنت در این منطقه استفاده می شده است.

روستای اورمانات تخت در گذر زمان

تاریخ روستای اورمانات تخت

بر اساس آنچه از اسناد باقی مانده است، در نزدیکی روستاهای ناف، هجیج و اسپریز (این روستاها از توابع اورمانات هستند) مردمانی زندگی می کردند که تاریخ آنها در حدود 40 هزار سال تخمین زده می شود که آنها در دوران پارینه سنگی بوده اند. شامل زمان و ابزار غارنشینان، بقایای آتشدان و تعدادی استخوان شبیه به اسکلت بز کوهی در غارهای مرو و گیلان یافت شد. استخوان‌های نئاندرتال (گفته می‌شود که نئاندرتال‌ها در واقع نوعی از نئاندرتال‌ها بودند که سرهای بزرگ، قد کوتاه و بینی‌های کوچک داشتند، اما بسیار قوی بودند) در غارهای شانیدر و بیستون نیز کشف شده است که کارشناسان معتقدند بیش از 40000 سال قدمت دارند. قدیمی با گذشت زمان مردم به این روستا مهاجرت کردند و بقایای آن در غاری به نام کناش پیدا شد.

جالب است بدانید که محققان در اطراف روستای روهر شواهدی از جمله یک مقبره سنگی بزرگ با سقف گنبدی شکل و تعدادی خانه پیدا کرده اند که نشان می دهد مردم از عصر آهن در این منطقه زندگی می کردند و قدمت آن به بیش از 3000000 سال. به نظر می رسد یکی از تاریخی ترین آثار این منطقه باشد و معماری آن با منطقه زاگرس غربی پیوند خورده است. چون طرح و ساخت آن به شکل سرزمین چین بود، در نزدیکی روستای تنجفر کتیبه ای یافت شد که به نظر می رسید از زمان آشوریان یاد کرده باشد. بر روی این کتیبه تصاویری از فرمانروای آشوری به نام «سارگون دوم» حک شده است که پس از ترجمه کارشناسان، به حملات حاکم آشوری به مناطق اورمان و زاگرس اشاره کرده است.

مردم روستای اورمانات تخت

لباس مردم ما

مردان کرد اورامانی شوخا، پنتول، ملاکی، شال، دستار، حاشیه و کلیپال و زنانشان جانی، کالانگا، شال، کلاه و کلاه می پوشند. انواع این لباس ها با زیورآلات مختلف و رنگارنگ تزئین شده اند. قبل از ورود پارچه‌ها، کفش‌ها و سایر منسوجات محلی خارجی به اقلیم کردستان، بیشتر پارچه‌ها و کفش‌های مورد نیاز توسط بافندگان و خیاطان داخلی بافته و تولید می‌شد که همچنان با تعداد محدودی محبوبیت زیادی دارد.

نمای نزدیک از روستای اورمانات تخت در زمستان

مراسم پیر شالیار

در افسانه های مردم منطقه اورامانات افسانه ای به نام «پیر شالیار» وجود دارد که می گویند این افتخار را به او داده اند. یکی از این افتخارات عجیبی که درباره او نقل می شود، داستان شفای شاه بهار خاتون دختر شاه بخارا است که توسط پیر شالیار شفا یافت. ماجرا از این قرار بود که شاه بهار خاتون کر و لال بود و همه پزشکان از معالجه او عاجز بودند تا اینکه آوازه پیر شالیار اورامی به بخارا رسید. پادشاه بخارا شرط کرد که هر کس دخترش را شفا دهد با او ازدواج کند. سرانجام عموی شاه و عده ای از درباریان شاه به اورامان می روند تا دختر را نزد پیر شالیار ببرند. وقتی به روستای اورمان تخت نزدیک می شوند، ناگهان گوش های دخترک کر می شود، وقتی به خانه پیر شالیار نزدیک می شوند، صدای جیغ شیطان توجهشان را جلب می کند و به زودی شیطان از خانه فرار می کند. تنوری که اکنون ساکنان از آن استفاده می کنند و به آن تنور شیطان می گویند که نزدیک خانه پیر شالیار است، به زمین می افتد و کشته می شود. شاه دخترش را به عقد او درمی آورد و مردم جشن عروسی بزرگی برای بیرشالیار و بهار هاتون برگزار می کنند و جشنی که امروز برگزار می شود سالگرد آن روز است.

مراسم پیر شالیار در روستای اورمان تخت (هورامان) کردستان سالی دو بار در اواسط بهار و اواسط زمستان برگزار می شود و جشن عروسی «پیر شالیار» در سه روز برگزار می شود. قبر پیر شالیار متعلق به کشیش عبدالقادر گیلانی در انتهای جاده آسفالته اورمان قرار دارد. این مراسم از شامگاه سه شنبه با توزیع گردو باغ پیر شالیار بین مردم روستا آغاز می شود و پس از آن مراسم کلاف روشنی، قربانی گاو، گوسفند و بز، پخت غذاهای مخصوص، نواختن تنبور، سماع، پخش نذورات بین اهالی روستا و دعا و ذکر و مناجات و نیز برپایی مراسم خواب و گذراندن کفش های چرمی پیر شالیار دست به دست و تبرک می شود و نان مخصوصی به نام «کلیر مگه» می پزد. خمیر تهیه شده از … آرد، گردو و پیاز خرد شده) و 3 روز متوالی ادامه می یابد.

طبل زدن در مراسم پیر شالیار

طبل زدن و ذکر دراویش

مراسم عروسی از چهارشنبه آغاز می شود. این مهمانی به مدت سه روز ادامه دارد. از صبح اول چوپانانی که در این مراسم نذر قربانی کرده اند دام های خود را به خانه بیرشالیار می آورند تا توسط برگزارکنندگان مراسم ذبح شوند. پس از ذبح بخشی از گوشت به عنوان تبرک بین مردم تقسیم می شود و بخشی از آن برای غذای مهمانی به خانه پیرمرد منتقل می شود. مهمانی حدود 2-3 شروع می شود. نوجوانان، جوانان و سالمندان با هم زنجیره بزرگی را تشکیل می دهند و وحدت و همبستگی ابدی خود را با سلسله مراتب بدن و باطن نشان می دهند. در حین این رقص شاد (که نوعی رقص باطنی نیز هست) عده ای تنبور می زنند، عده ای در مدح پیامبر و… شعر می خوانند و گروه بزرگ رقص کلام عظمت خداوند را زمزمه می کنند. مردم هورامان تخت در این سه روز دست از کار کشیده و تنها در این جشن باستانی وقت می گذارند.

طبیعت زیبا در نزدیکی روستای اورمانات تخت

نمایش مجله بست

در سفر به اورمان تخت حتما سوغات محلی و لباس محلی بخرید، غذاهای محلی را امتحان کنید و از فضای زیبا و منحصر به فرد این روستا نهایت استفاده را ببرید. سفر خوبی داشته باشید