معبد آناهیتا؛ مکانی برای پرستش الهه آب

1 ساعت پیش

0 خواندن این مطلب 4 دقیقه زمان میبرد

مجله بست خدمات گردشگری – کشور عزیز ما ایران با تاریخ وسیع خود همواره میزبان تمدن های مختلف بوده است. تمدن هایی که در زمان حیات خود تاریخ این سرزمین را رقم زدند و امروز به آنها افتخار می کنیم. در این میان سوغاتی های زیادی مانند بناهای قدیمی از آن دوران باستان به جا مانده است که می تواند چراغ راه نسل های جدید برای آشنایی با سرزمین خود باشد. یکی از جذاب ترین آنها معبد آناهیتا است. این مجموعه پس از تخت جمشید دومین بنای سنگی کشور است که در شهر کنگاور قرار دارد. بازدید از معبد آناهیتا می تواند دریچه های جدیدی از شناخت ایران را بگشاید. اجازه دهید شما را با این بنای تاریخی آشنا کنیم.

ویژگی های معبد آناهیتا

معبد آناهیتا مجموعه ای به مساحت بیش از 6 هکتار است که در شهر کنجاور، مکانی بین کرمانشاه و همدان واقع شده است. شهر کوچک کنجاور با حدود 70 هزار نفر جمعیت در جغرافیای استان کرمانشاه واقع شده و قدمت آن به بیش از 1500 سال می رسد. معبد آناهیتا در واقع به عنوان زیارتگاه بزرگ آناهیتا ساخته شده است. در باور ایرانیان باستان از آناهیتا به عنوان ایزدبانوی آب، فراوانی، باروری و زیبایی یاد شده است. این معبد بر روی یک فلات کم آتشفشانی، خود بر فراز ارتفاعات، رو به دشت وسیع کنگاور ساخته شده است. پلان اصلی معبد جعبه ای مستطیل شکل به ابعاد 290×244 است که در فاصله 32 متری بام قرار دارد.

در گذشته در بالای معبد آناهیتا ردیف‌هایی از ستون‌های عظیم وجود داشت که ارتفاع آن به ۵۴ متر می‌رسید، اما امروزه تنها بخش‌هایی از آن‌ها باقی مانده است. البته در قسمت های دیگر این بنا می توان ستون های کوتاهی به ارتفاع 3 متر را دید که عریض تر و کاربردهای متفاوتی دارند. در قسمت‌های شمالی و جنوبی معبد پله‌هایی وجود دارد که راه رسیدن مردم به معبد بوده است. شیب این پله ها زیاد و طول آنها حدود 150 متر بود. زیبایی معماری ایرانی که همواره با استفاده از عناصر طبیعی و علم مهندسی ساختمانی ساده اما زیبا خلق می کند در معبد آناهیتا کاملا مشهود است.

بر اساس شواهد به دست آمده، سنگ های این بنا از معدن «شیل میران» در دو کیلومتری آن به دست آمده است. احترام ایرانیان به آب در معماری این بنا به چشم می خورد. وجود نهرهای سنگی که به طور مرتب آب را به داخل معبد می راند این موضوع را کاملا تایید می کند. علاوه بر این، در چهار طرف معبد آبراهه هایی وجود دارد که آب را به داخل و اطراف معبد به عقب و جلو هدایت می کند. اثری که در معماری باغ ایرانی و بیشتر بناهای تاریخی این سرزمین به چشم می خورد.

چیز دیگری که در معبد به چشم می خورد دیوار بلندی است که بالای آن ردیفی از ستون های ساده قرار دارد. این دیوار از سنگ های تراش خورده با ملات گچ ساخته شده است. نمونه اش را در پرسپولیس می بینید. البته دیوار معبد آناهیتا هیچ گونه تزئینی ندارد. این ویژگی شامل ستون های آن نیز می شود. این عدم تزیین و کار خوب در معبد آناهیتا احتمالاً به دلیل قداست این مکان است. این نکته ای است که در معماری آرامگاه کوروش نیز به چشم می خورد.

کاوش های باستان شناسی در معبد آناهیتا

اولین کاوش های باستان شناسی در سال 1347 برای شناخت و کشف بهتر معبد آناهیتا آغاز شد. سیف الله کامبخش فرد که سرپرست تیم اکتشاف بود، کار خود را از منطقه آزاد محله با کمک عکس هوایی اریش فردریش اشمیت آغاز کرد. تیم کاوش پس از سه ماه توانست ستون ها، دیوارها و اجزای مختلف معبد آناهیتا را استخراج کند. گورهای مختلفی حاوی اسکلت افراد مختلف نیز کشف شد و نشان داد که ممکن است شخصیت های تاریخی مهمی از آن دوران در معبد دفن شده باشند. پس از آن، خانه ها و زمین های اطراف معبد که متعلق به مردم بومی بود خریداری شد تا زمین های معبد آناهیتا به طور کامل آزاد شود و آنها بتوانند کل منطقه را کاوش کنند.

باستان شناسان دریافتند که نخستین گام ها برای ساخت این بنا از دوران هخامنشیان آغاز شد و در سال های بعد ساخت این بنا دائما در حال تحول بود. اما ساخت این بنا در دوره ساسانیان به پایان رسید. اگرچه مورخانی هستند که این بنا را از آثار ناتمام خسرو پرویز می دانند. برخی از باستان شناسان اروپایی بر اساس نوع معماری این بنا معتقدند که معبد آناهیتا به سبک معماری یونانی ساخته شده است و شما را به یاد معابد زئوس می اندازد. اگرچه فرضیه ساخت معبد زئوس در ایران اشتباه است، اما نمی توان انکار کرد که معبد آناهیتا به سبک معماری یونانی طراحی شده است. متأسفانه این بنای ارزشمند در اثر بی توجهی مسئولان به شدت آسیب دید و در نتیجه معبد آناهیتا در فهرست میراث جهانی ثبت نشد!

چگونه به معبد آناهیتا برویم؟

برای دیدن این اثر ارزشمند تاریخی باید به خودتان برسید استان کرمانشاه معبد آناهیتا تحویل می دهد شهرستان کنگاور در ضلع شمال شرقی این فرمانداری در جاده همدان قرار دارد. بسته به مبدأ حرکت خود، می توانید از شهرها عبور کنید کرمانشاه، همدان، نهاوند، یا سنندج برای خودت کانگورو بگیر اگر از کرمانشاه به گنجوار بروید، پس از رسیدن به محدوده شهر وارد خیابان خبال می شوید. در این خیابان حرکت کنید تا به میدان عراق برسید. سپس دور میدان قدم بزنید و وارد خیابان شهدا شوید. بعد از سه راهی دوم در خیابان شهدا توقف کنید. اینجا معبد آناهیتا در سمت راست شماست.

دیدنی های دیگر در طول مسیر

یکی از نکات مثبت سفر شما برای دیدن معبد آناهیتا این است که در شعاع 100 کیلومتری آثار تاریخی بسیار ارزشمندی وجود دارد که می توانید در طول سفر نیز از آنها دیدن کنید. از آنجایی که گنجوار بین همدان و کرمانشاه قرار دارد، می توانید از جاذبه های گردشگری هر دو استان دیدن کنید.